Włochy i Etruskowie: zapomniana cywilizacja i jej dziedzictwo

Nekropolia w Cerveteri Zdjęcie: stock.adobe.com/Massimo

Od naszego zespołu redakcyjnego

Wszyscy mówią o Rzymianach, ale to Etruskowie zbudowali pierwszą rozwiniętą cywilizację na włoskiej ziemi.

Każdy, kto podróżuje do Włoch, myśli o rzymskich łukach triumfalnych, renesansowych obrazach lub barokowych bazylikach. Ale zanim Rzym stał się centrum starożytnego świata, środkowe Włochy były domem dla ludu, który przygotował grunt kulturowy pod jego późniejszą chwałę: Etrusków. Od Toskania Od Umbrii po Lacjum, ukształtowali krajobraz, język i architekturę - i pozostawili po sobie ślad, który jest odczuwalny do dziś.

Pierwsza rozwinięta cywilizacja we Włoszech

Nekropolia Tarquinia z grobowcami i bujną roślinnością, otoczona cyprysami i falistymi wzgórzami. Stanowisko archeologiczne pokazuje żywą kulturę Etrusków.
Nekropolia w Tarkwinii Zdjęcie: stock.adobe.com/Lotharingia

Etruskowie nie byli dziką społecznością plemienną, ale pierwszą rozwiniętą cywilizacją na włoskiej ziemi. To, co określa się mianem zaawansowanej cywilizacji, może być postrzegane na wiele sposobów: budowali zorganizowane miasta ze świątyniami, dzielnicami mieszkalnymi i wodociągami oraz mieli zróżnicowany system społeczny z miejską klasą wyższą.

Etruskowie prowadzili szeroko zakrojony handel aż do Grecji i Afryki Północnej, opracowali własne pismo i charakterystyczne rytuały religijne - i pozostawili po sobie artystycznie zaprojektowane grobowce, które zachowały się do dziś. Ich kultura nie była zatem lokalna ani wiejska, ale miejska, zorganizowana i szeroko powiązana.

Panoramiczna przejażdżka przez Toskanię

Imperium składające się z 12 miast

Między X a I wiekiem p.n.e. Etruskowie rozwinęli kwitnącą cywilizację, która ukształtowała znaczną część środkowych Włoch. Tak zwana Liga Dwunastu Miast łączyła ważne ośrodki, takie jak Veji (w pobliżu Rzym), Tarquinia, Cerveteri i Vulci w Latiuma także Chiusi i Cortona, Arezzo i Volterra w Toskania i Perugia w Umbrii. Wiele z tych miejsc istnieje do dziś - bogate archeologicznie, ale często z dala od masowej turystyki.

Co Włochy zawdzięczają Etruskom

Ostatni, ale nie mniej ważny Rzym zawdzięcza Etruskom więcej, niż wiele osób zdaje sobie sprawę: pierwsi rzymscy królowie byli pochodzenia etruskiego, a rytuały religijne, takie jak obserwacja ptaków czy system wyroczni, wywodzą się bezpośrednio z ich światopoglądu. Nawet symbole władzy - takie jak purpurowy płaszcz królewski czy wiązki liktorskie (fasces) - mogą mieć etruskie korzenie.

Pozostawili po sobie również bogate dziedzictwo sztuki i rzemiosła: piękne posągi z brązu, geometryczną ceramikę, bogato malowane grobowce. Tak zwana ceramika Bucchero - głęboko czarna, błyszcząca, cienkościenna - jest znakiem rozpoznawczym etruskiego rzemiosła. Ich własny język został do dziś tylko częściowo rozszyfrowany, nie jest spokrewniony z łaciną i jasno pokazuje, jak wiele z tej kultury wciąż znajduje się w półcieniu.

Wyświetlacz

Upadek Etrusków i jego ślady

widok na stare miasto ze wzgórza
Imponująca Volterra w wieczornym słońcu
Photo by Maria Doina Mareggini on Pexels.com

Upadek nie nastąpił w wyniku nagłego podboju, ale poprzez stopniową integrację z rozwijającym się Rzymem. Wiele etruskich miast zostało zromanizowanych, język zniknął, ale ślady kulturowe pozostały - i stały się częścią tego, co później stało się włoską tożsamością.

Gdzie możesz dziś zobaczyć Etrusków we Włoszech?

Każdy, kto dziś spaceruje po Arezzo, Perugii, Tarquinii lub Volterrze, stąpa po ziemi tej starożytnej kultury. A jeśli przyjrzysz się uważnie, zobaczysz: Historia Włoch nie zaczęła się w Rzymie, ale nieco dalej na północ, w Etrurii.

Serce Etrurii: dwie nekropolie pełne historii

Jeśli interesuje Cię fascynujący świat Etrusków, są dwa miejsca, których nie możesz przegapić: Tarquinia i Cerveteri. Oba stanowiska archeologiczne znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i zapewniają imponujący wgląd w zaginioną kulturę, która niegdyś wyprzedzała Rzym.

  • Nekropolia Tarquinia, położona około 90 kilometrów na północny zachód od Rzymu, znana jest przede wszystkim z kolorowych malowideł ściennych. Odkryto tu ponad 200 skalnych grobowców - wiele z nich ze szczegółowymi freskami przedstawiającymi sceny z życia codziennego, rytuały religijne lub świąteczne uczty. Szczególnie imponujące są Tomba dei Leopardi i Tomba della Caccia e Pesca. Uzupełnieniem wizyty jest Museo Nazionale Tarquiniense, które prezentuje ważne artefakty z regionu w Palazzo Vitelleschi.
  • Zaledwie około 40 kilometrów na północny zachód od Rzymu leży Cerveteri z Nekropolią della Banditaccia - rozległą nekropolią z monumentalnymi okrągłymi grobowcami, znanymi jako tumuli. Struktura przypomina labirynt alejek, komór i architektury grobowej - dostępne świadectwo etruskiej kultury pochówku. Niektóre z grobowców są dostępne od wewnątrz i zapewniają niesamowicie bezpośrednią podróż w przeszłość.

Wyświetlacz

Park archeologiczny Vulci

Stanowisko archeologiczne Vulci, niegdyś jedno z najważniejszych miast Imperium Etrusków, jest nieco mniej znane, ale nie mniej imponujące. Dziś odwiedzający mogą spacerować po ruinach starożytnej metropolii - z dobrze zachowanymi murami miejskimi, pozostałościami świątyń, brukowanymi uliczkami i monumentalnymi grobowcami.

Rozległy kompleks zapewnia żywy obraz miejskiego życia Etrusków. Zwiedzanie uzupełnia Muzeum Archeologiczne w Castello dell'Abbadia, które prezentuje cenne znaleziska z regionu - w tym artystycznie malowaną ceramikę, przedmioty z brązu i biżuterię. Parco Naturalistico Archeologico di Vulci położony jest w uroczym krajobrazie między skalistymi wąwozami i korytami rzek w Lacjum, około 100 kilometrów na północny zachód od Rzymu i około 20 kilometrów od wybrzeża.

Wyświetlacz

Etruskowie w Volterrze

Volterra nosi również dziedzictwo Etrusków głęboko w swoim krajobrazie miejskim. Położone wysoko ponad wzgórzami Toskanii, na południe od Pizy i między Florencją a wybrzeżem, miasto może pochwalić się ponad 3000 lat historii. Szczególnie imponujące są zachowane starożytne mury miejskie i monumentalna brama miejska Porta all'Arco - jedna z niewielu całkowicie zachowanych etruskich bram miejskich.

Museo Etrusco Guarnacci, jedno z najstarszych muzeów archeologicznych we Włoszech, posiada wyjątkową kolekcję: ponad 600 artystycznie zdobionych urn, filigranowych posągów z brązu i przedmiotów pogrzebowych świadczy o kulturowym i technicznym wyrafinowaniu Etrusków. Spacerując po Volterrze, zdasz sobie sprawę, że historia jest tu nie tylko widoczna, ale dosłownie wyryta w kamieniu.

Komentarze

pl_PL

Odkryj więcej od la bella vita club

Zasubskrybuj teraz, aby kontynuować czytanie i uzyskać dostęp do pełnego archiwum.

Kontynuuj czytanie